مردم شناسی سُوگ (پِرس) در ایل کاکاوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه رازی

چکیده

سُوگ جایگاه رفیعی در ایل کاکاوند دارد. این مقاله تلاش‌ می‌کند دلایل اهمیت و گستردگی آن را بکاود. روش مطالعه اتنوگرافی و فنون گردآوری داده مشاهده مشارکتی و مصاحبه است. یافته‌ها نشان می‌دهند: سازمان اجتماعی کاکاوندی‌ها مبتنی بر تمایز طوایف است که در درون هر ایل سلسله مراتب ایل، طایفه، تیره، هوز و مال قرار دارد. سوگ در میان ایل کاکاوند سه کارکرد مهم و اساسی دارد: حل منازعه، برساخت تمایزات اجتماعی و همبستگی اجتماعی. نخست، ساختار افقی ایلات و طوایف سبب بروز منازعات زیادی است که در درون نظام‌های بوروکراتیک مدرن قابل حل نیست. سوگ با مکانیسم‌های خاصی در کاستن تنش نقش دارد. دوم، سوگ از طریق مراسمی باشکوه و خواندن نام طوایف، متوفی و جایگاه بازماندگان در برساخت تمایزات نقش دارد. همچنین محلی برای نمایش تمکن مالی است. سوم، سوگ از طریق الزام درونی و مکانیسم جبران همبستگی اجتماعی را افزایش می‌دهد. زیرساخت‌های مدرن مانند فضای عمومی، فضای مصرف، دیوان‌سالاریِ چابک برای انجام کارکردهای بالا وجود ندارد. بدین ترتیب سوگ سایتی است که به راحتی از عهده تمام کارکردهای بالا بر می‌آید. همچنین، طوایف نیاز به اجتماعاتی برای حیات خود دارند. اجتماعات مدرن مانند کنسرت، همایش و نظایر آن وجود ندارد در نتیجه سوگ این وظیفه را بر عهده دارد. بنابراین جایگاه رفیع سوگ به دلیل فقدان زیرساخت‌ها و اجتماعات مدرن است.

کلیدواژه‌ها


-      بوردیو. پیر (1395). تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی. ترجمه حسن چاووشیان. تهران: ثالث
-      جکسون. مایکل (1396). تجربه­گرایی رادیکال (درباره کار و نوشتار اتنوگرافیک). گردآوری و ترجمه اصغرایزدی جیران. تهران: تیسا
-      خاکسار. علی (1396). واکاوی جایگاه نماد و نمادپردازی در مراسم آیینی-نمایشی چَمَر (مطالعه موردی بر روی قوم کرد در غرب ایران. نامه هنرهای نمایشی و موسیقی. دوره 8. شماره 15. ص 21-5
-      دورکیم. امیل (1393). صور بنیانی حیات دینی. ترجمه باقر پرهام. تهران: مرکز
-      سالنامه آماری ثبت احوال (1395)
-      سرشماری نفوس مسکن (1395)
-      شولتز. کریستین (1387). مفهوم سکونت:به سوی معماری تمثیلی. ترجمه­ی محمودامیر یاراحمدی. تهران: آگه
-      شولتز. کریستین (1388). روح مکان: به سوی پدیدارشناسی معماری. ترجمه­ی محمدرضا شیرازی. تهران: رخداد نو
-      شولتز. کریستین (1391). معماری: حضور. زبان و مکان. ترجمه­ی علیرضا سیداحمدیان. تهران: نیلوفر
-      صدیق سروستانی. رحمت‌اله ؛ قلی‌پور. سیاوش (1388). حاشیه‌ای بودن و شکل‌گیری هویت اجتماعی قوم لک. تحقیقات علوم اجتماعی ایران. سال 1. شماره 2. ص34-19.
-      قلی‌پور. سیاوش (1391). تولید اجتماعی فضای شهری (مطاله موردی: شهر کرمانشاه). رساله دکتری. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه تهران
-      گیلانی. نجم‌الدین ؛ گیلانی. آذرنوش (1393). سوگ سیاوش و شباهت آن با سوگ آیین‌های محلیِ لری و کردی. فصلنامه ادبیات و زبان‌های محلیِ ایران زمین. دوره 4. شماره 1. ص 120-181
-      مارچسیون. جولیان (1392). مردم‌نگاری: طراحی. هدایت و ارائه‌ی تحقیق. ترجمه سیدقاسم حسنی. تهران: نشر جامعه‌شناسان
-      مرادخانی. صفیه ؛ قبادی. پرستو (1390). آیین سوگواری در ایل کاکاوند. فرهنگ مردم ایران. شماره 26. ص 120-93
-      موس. مارسل (1394). رساله پیشکش. ترجمه لیلا اردبیلی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی
-      نجف‌زاده ‌قبادی. امیدعلی (1395). ادبیات عامه لکی. خرم‌آباد: نشر شاپورخواست
-      وبلن. تورشتاین (1387). طبقه تن آسا. ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی
- Bogden. R.;Taylor. S. (1977). Introduction to Qualitative Research Method. New York: Wiley
- Brewer. J. (2005). Ethnography. Open Univwesity Press
- Fetterman, D.H. (2010). Ethnography. London: Sage
- Hammersly. M.; Atkinson. P. (2007). Ethnography: Principle in Practice. London: Tavistok