نظام ساختاری پوشاک در ایل بختیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد

2 هیئت علمی دانشگاه هنر

چکیده

لباس فراتر از کارکرد فیزیولوژیک‌اش، دارای ابعادی فرهنگی-اجتماعی است و در حیات تاریخی جوامع نقش اساسی ایفا نموده است. این موضوع در جوامع عشایری به دلیل پایداری نظام پوشاک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و چگونگی حفظ این پایداری مسئله پژوهش حاضر می‌باشد. در بررسی‌های انجام شده هیچ مطالعه عمیقی که زوایای مختلف پوشاک در جامعه عشایری را مورد کنکاش قرار دهد صورت نگرفته و بیشتر آن‌ها به توصیف فرم پوشاک بسنده کرده‌اند. لذا در این پژوهش که با رویکرد کیفی و از نوع مردم‌شناسی صورت گرفته است تلاش گردید تا نقش و جایگاه پوشاک در ایل بختیاری به‌عنوان بزرگترین ایل کوچنده کشور شناسایی گردد. بدین منظور اطلاعات مورد نیاز از طریق حضور در میدان و مشاهده مستقیم و مشارکتی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای بدست آمده و بر اساس دیدگاه کارکردگرایی مالینوفسکی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که فرهنگ نقش اصلی و تعیین کننده در شکل دهی و پایداری نظام ساختاری پوشاک عشایری داشته و از منظر فرهنگی جایگاه پوشاک به گونه‌ای است که هستی بختیاری‌ها در فرم پوشاکشان معنا می‌یابد. لباس بختیاری در خود معانی نهفته‌ای دارد که بیان نمادین و غیر کلامی آن، نیاز‌های فردی را که مبتنی بر نوع زندگی متکی بر کوچندگی است را پاسخگو است و از این منظر تنوع در فرم جای خود را به تکرار فرم می‌دهد

کلیدواژه‌ها


-      ارشادی فارسانی. اعظم (1388). آیین کتل بندان در بختیاری. مجله نجوای فرهنگ. شماره 13
-      اسماعیل پور. ابوالقاسم (1391). اسطوره بیان نمادین. چاپ 3. تهران: سروش
-      دیگار. ژ‌ان‌ پیر؛ کریمی‌. ‌اصغر (1353). بررسی‌ توزیع‌ چند پدیده‌ فر‌هنگی‌ در منطقه‌ بختیار‌ی‌ (ز‌اگرس‌ مرکز‌ی‌). ترجمه‌ ‌هوشنگ‌ پورکریم. نشریه‌ مردم‌شناسی‌ و فر‌هنگ‌ ‌عامه‌ ‌ایر‌ان‌. ش ۱
-      دیگار. ژان پیر (1366). فنون کوچ نشینان بختیاری. ترجمه اصغر کریمی. مشهد: آستان قدس رضوی
-      ذباح. الهام؛ حاتم. غلامعلی (1392). جستاری در مفاهیم نقوش سوزن دوزی ترکمانان گنبد کاووس. مجله نگره.
-      دالمانی‌.ه. رنه (1378) .سفرنامه از خراسان تـا بختیاری. ترجمه و نگارش فره وشی. تهران: امیرکبیر.
-      شهبازی. محمدرضا (1387). آیین و مراسم نمایش واره‌ای در بختیاری. مجله پژوهش‌های ایلات و عشایر. شماره 42 و 43
-      شهبازی. محمدرضا (1387). آیین و مراسم نمایش واره‌ای در بختیاری. شماره  42و 43. ص 66-55
-      صالحی امیری. سید رضا (1385). مدیریت تنوع قومی مبتنی بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی. مجله راهبرد. شماره 40. ص 50-38
-      کریمی. اصغر (1350). نگاهی به زندگی و آداب و سنن در ایلات هفت لنگ و چهار لنگ. مجله هنر و مردم. شماره 111. ص47-34
-      کریمی. اصغر (1352). د‌امد‌ار‌ی‌ در ‌ایل‌ بختیار‌ی‌. نشریه ‌هنر و مردم. شماره‌ ۱۲۹ و ۱۳۰
-      کریمی. اصغر (1353). و‌احد‌ها‌ی‌ ‌اند‌ازه‌گیر‌ی‌ در ‌ایل‌ بختیار‌ی‌ و حساب‌ سیاق. نشریه‌ مردم‌شناسی‌ و فر‌هنگ‌ ‌عامه‌ ‌ایر‌ان. شماره ۱
-      کریمی. اصغر (1357). نظام‌ مالکیت‌ ‌ارضی‌ در ‌ایل‌ بختیار‌ی. نشریه‌ ‌هنر و مردم‌. سال‌ 16‌ .شماره ۱۸۹ و ۱۹۰
-      کریمی. اصغر (1368). سفر به دیار بختیاری. تهران: انتشارات فرهنگسرا
-      کریمی. اصغر (1390). بررسی معنا و مفهوم عشایر در مطالعات قوم شناسی. مجله فرهنگ مردم. شماره 38-37
-      کریمی. اصغر . بختیار‌ی‌. د‌ایره‌‌المعارف‌ بزرگ‌ ‌اسلامی‌. جلد‌ ۱۱
-      کیاوند. عزیز (1374). بررسی طایفه بامدی از ایل بختیاری. تهران: انتشارات علمی فرهنگی
-      گاربارینو. مروین (1377). نظریه‌های مردم شناسی. ترجمه عباس محمدی اصل. چاپ 1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
-      مالینوفسکی. برانیسلاو (1383). نظریه علمی فرهنگ. تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی
-      متین. پیمان (1383). پوشاک و هویت قومی و ملی. فصلنامه مطالعات ملی. شماره 3. ص82-37
-      نویسندگان (۱۳۵۹). بافته‌های بختیاری.مجله نامه نور. شماره ۸ و ۹. ص 104-100
-      نویسندگان2 (1359). عروسی در ایل بختیاری، مجله نامه نور، شماره 8 و 9
-      ورهرام. فرهاد (1396). ایل راه تاراز: یادداشت‌های دو سال کوچ همراه چند خانواراز ایل بختیاری. تهران: انتشارات میردشتی
-      همایون سپهر. محمد (1388). بررسی پوشاک زنان میناب از منظر مردم شناختی. مجله فرهنگ مردم ایران. شماره 16
 
-      Curdwell. Justin (1979).The Fabrics of Culture. Paris and New York:  Mouton Publisher
-      Eicher. john. b. (2000). The Anthropology of Dress. The Jornal of the Costume Society of America. l27: 59-70
-      Inohomoku. Jiani (1979). You Wear What You Danse. In: The Fabrics of Culture. Paris and New York. Mouton Publisher. Pp. 77-87
-      Langdon. Jean(1979). Siona Clothing and Adornment,You Are What You Wear. In: The Fabrics of Culture. Paris and New York: mouton publisher. Pp.297-313
-      Maurer. Evan (1979). Symbol and Identification in North American Indian Clothing. In: The Fabrics of Culture. Paris and New York:Mouton Publisher. Pp. 119-143
-      Schwards. A. Ronald (1979). Toward an Anthropology of Clothing. In: The Fabrics of Culture. Paris and New York:Mouton Publisher. Pp.23-47
-       Thomson Miler. Margaret (1997). Sexual Differentiation and Acculturation in Pottawatomie   Costume. In: The Fabrics of Culture. Paris and New York:Mouton Publisher. Pp. 313-331