بررسی نقش ساختار اقتصادی و فرهنگی طبقات اجتماعی در روند رشد و توسعه عکاسی سده 19 ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه نیشابور

چکیده

 
تاریخ‌پژوهان در بررسی تاریخ عکاسی قاجار، ناصرالدین‌شاه را به عنوان اصلی‌ترین حامی عکاسی در سرآغاز ورود عکاسی به ایران می‌دانند. از سوی دیگر، محصور و محدود شدن عکاسی در دربار را، مهم‌ترین دلیل عدم رشد و توسعه این پدیده در میان عموم مردم جامعه دانسته‌اند. بدین ترتیب در جریان بررسی‌های خود پیرامون تاریخ عکاسی، به ندرت درباره‌ی علل رشد و وقفه عکاسی در بین عموم مردم به تحقیق و کندوکاو پرداخته‌اند، در صورتی که بر اساس بررسی‌های علوم اجتماعی و مردم‌شناختی، دلایل بسیار متعددی در رد و پذیرش یک پدیده در یک اجتماع وجود دارد که در رشد و عدم رشد آن بسیار موثر است. در تحقیق حاضر تلاش بر آن است تا از خلال بررسی وضعیت طبقات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگ وابسته به آن، جایگاه و وضعیت عکاسی و روند رشد و گسترش آن در میان جامعه ایرانی در سده 19 مورد کندوکاو قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ساختار طبقاتی و اقتصادی ایران و اکثریت جمعیت روستایی ایران در سده 19 در کنار عوامل متعددی همچون ضعف در تجارت، وضعیت راه‌ها، کمبود یا نبود سواد، وسایل اطلاع‌رسانی و ... در سرآغاز ورود عکاسی در دوره قاجار، به گونه‌ای بوده که مانع از رشد فراگیر این پدیده در بین مردم عامه بوده است.

کلیدواژه‌ها


-  ادواردز، استیو (1390)، عکاسی، ترجمه مهران مهاجر، چاپ اول، نشر ماهی، تهران.
-  آبراهامیان، یرواند (1384)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، چاپ یازدهم، نشر نی، تهران.
-  باستید، روژه (1374)، هنر و جامعه، ترجمه غفار حسینی، چاپ اول، توس، تهران.
-  بحرانی، محمدحسین (1389)، طبقه متوسط: تحولات سیاسی در ایران معاصر، چاپ دوم، نشر آگاه، تهران.
-  برک، پیتر (1390)، تاریخ و نظریه اجتماعی، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، چاپ دوم، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
-  بلوری، زانیار (1392)، ریشه‌یابی فرازها و فرودهای سرآغاز عکاسی در ایران (تاریخ اجتماعی عکاسی در عهد ناصری و پیش از آن)، پایان­نامه کارشناسی ارشد عکاسی، گروه آموزشی ارتباط تصویری و عکاسی دانشکده هنرهای تجسمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
-  بنیامین، والتر و دیگران (1382)، گزیده نوشته‌هایی در باب زیباشناسی از: بنیامین، آدورنو، مارکوزه (زیباشناسی انتقادی)، ترجمه امید مهرگان، چاپ اول، نشر گام نو، تهران.
-  بوردیو، پیر (1385)، عکاسی هنر میان‌مایه، ترجمه کیهان ولی نژاد، چاپ اول، نشر دیگر، تهران.
-  جهانبگلو، رامین (1380)، ایران و مدرنیته: گفت‌وگوهایی با پژوهشگران ایرانی و خارجی در زمینه‌ی رویارویی ایران با دستاوردهای جهان مدرن، چاپ دوم، نشر گفتار، تهران.
-  حاجی زاده، محمد (1388)، فرهنگ تفسیری ایسم‌ها، چاپ سوم، نشر جامه­دران، تهران.
-  ذکاء، یحیی (1388)، تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران، چاپ سوم، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
-  ستاری، محمد (1388)، «عکاسی ایران» فصل اول کتاب « سیر تحول عکاسی » نوشته‌ی پتر تاسک و ترجمه و تالیف محمد ستاری، چاپ ششم، انتشارات سمت، تهران.
-  سعدونیان، سیروس(1380)، اولین‌های تهران،چاپ اول، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
-  سمسار، محمدحسن (1381)، میراث فرهنگی: نگاهی به آثار آنتوان سوریوگین، مجله بخارا، فروردین و اردیبهشت 1381، شماره 23، صفحه ی 276-267.
-  سیف، احمد (1373)، اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، چاپ اول، نشر چشمه، تهران.
-  شارف، آرون (1371)، هنر و عکاسی، ترجمه حسن زاهدی، چاپ اول، انجمن سینمای جوانان ایران، تهران.
-  شیخ، رضا (1378). افول تمثال همایونی: نقدی بر عکس‌های دوره ی مشروطیت، تاریخ معاصر ایران، سال سوم، شماره‌ی 10، صفحه ی 321 تا 332.
-  شیخ، رضا (1384)، ظهور شهروند شاهوار: صدسال اول عکاسی چهره در ایران (1850-1950)، ترجمه فرهاد صادقی، عکس‌نامه، شماره 19، صفحه های 4-27.
-  شیخ، رضا (1386). انقلاب مشروطه: هویت ملی و خرد تاریخ‌های تصویر، ترجمه احمد رضا تقاء، عکس‌نامه، سال ششم، شماره26، صفحه های 29-44.
-  طهماسب پور، محمدرضا (1387)، ناصرالدین شاه عکاس، چاپ دوم، نشر تاریخ ایران، تهران.
-  عباسی، اسماعیل (1389)، فرهنگ عکاسی، چاپ پنجم، انتشارات سروش، تهران.
-  عدل، شهریار (1379). آشنایی با سینما و نخستین گام‌ها در فیلم‌برداری و فیلم‌سازی در ایران (1277 تا حدود 1285خ/1899 تا حدود 1907م)، فصل‌نامه‌ی طاووس، شماره 5 و 6، نسخه مجازی در
تاریخ آخرین دسترسی 12/8/93.
-  فاستر، جرج مک کلاند (1378)، جوامع سنتی و تغییرات فنی، مترجم مهدی ثریا، چاپ اول، نشر کتاب فرا، تهران.
-  کهون، لارنس(1391)، متن های برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ویراستار عبدالکریم رشیدیان، چاپ نهم، نشر نی، تهران.
-  لنگفورد، مایکل (1389)، داستان عکاسی، ترجمه رضا نبوی، چاپ دوم، نشر افکار، تهران.
-  والکر، جان آلبرت و چاپلین، سارا (1385)، فرهنگ تصویری، ترجمه حمید گرشاسبی و سعید خاموش، اداره کل پژوهش های سیما، تهران.
-  ولز، لیز (1390)، عکاسی: درآمدی انتقادی، ترجمه سولماز ختایی لر، ویدا قدسی راثی، مهران مهاجر و محمد نبوی ، چاپ اول، نشر مینوی فرد، تهران.
-  یزدان‌جو، پیام (1390)، اکران اندیشه، فصل‌هایی در فلسفه سینما، چاپ اول، نشر مرکز، تهران.
-  Newhall, Beaumont (1949),The History of Photography: from 1839 to the present, the Museum of Modern Art, New York.
-  Rosenblum, Naomi (1984), A world history of photography, Library of congress in publication data, Abbeville press, New York.
-  Warner Marien, Mary (2010), photography a cultural history, Pearson, London.