فرهنگ مشتمال و مشتمالچی در گرمابه و زورخانه و راهکارهای احیاء این شغل (مقاله پژوهشی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

چکیده

گرمابه و زورخانه از نهادهای تاثیرگذار و عناصر اصلی محله­های شهرهای قدیم بوده­اند. این اماکن میراث‌های با­ ارزشی را در طی سالیان­، نسل به نسل انتقال داده­اند. گرمابه از زمان پهلوی دوم جای خود را به حمام­‌های شخصی داد و زورخانه نیز با جدا شدن کشتی پهلوانی از گود زورخانه به دو پاره تقسیم گردید. در این پژوهش سعی ما بر این بوده است تا به مسوولیت­های مشتمالچی و تحولات این شغل از دیرباز تاکنون در دو مکان گرمابه و زورخانه بپردازیم. همچنین به این پرسش پاسخ دهیم که چون امروزه این شغل رو به فراموشی گذاشته است، آیا می­توان با وجود تغییر شرایط جامعه، راهکاری برای صیانت از آن ارائه داد. به نظر می­رسد عدم شناخت دقیق روش مشتمال و تفاوت آن با ماساژ مدرن سبب شده تا با تغییر سبک زندگی، شغل مشتمالچی به فراموشی سپرده شود. در نهایت، نگارنده متذکر می­شود که احیاء این شغل در زورخانه دور از ذهن به نظر می­رسد اما در خصوص گرمابه پیشنهاداتی ارائه داده است تا به جای پذیرش پایان حیات این اماکن و تغییر کاربری این سازه­ها، با شناخت دقیق روش مشتمال و شغل مشتمالچی­، گرمابه­ها را به چرخه حیات اقتصادی بازگردانیم.

کلیدواژه‌ها