باورها عامل آفرینش نقش و نگار در تخت‌بافته‌های آناتولی: با تأکید بر گلیم‌‌ (مقاله پژوهشی)

باورها به­عنوان مجموعه­ای از رفتارهای آیینی و گلیم­بافته­ها به­عنوان بخشی از هنر و میراث بومی آناتولی، همواره رابطه­ای دو سویه با یکدیگر داشته­است. از این­رو که باورها و عقاید یکی از مهم­ترین محرک­های آفرینش نقش و نگاره­های تخت­بافته­های آناتولی به ویژه گلیم­ها است که در گذشته حضوری برجسته در زمینه این بافته­های روستایی و عشایری داشته و متقابلاً گلیم­ مناسب ترین محمل برای بروز و عینی­سازی باورهای بافندگان روستایی و عشایری آناتولی بوده­است. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی انواع فنون بافت و انواع گلیم­بافته­های آناتولی به شناسایی، تحلیل، طبقه­بندی و معرفی انواع نقش­مایه­های گلیم آناتولی حاصل از باورها و عقاید بافندگان آناتولی بپردازد. برخی یافته­های پژوهش چنین است: گلیم­های آناتولی شامل انواع روانداز جهیزیه عروس، محرابی، سفره و دیوارکوب (آویز) است. بر این مبنا گلیم طرح محرابی به­واسطه باورهای مذهبی و جنبه کاربردی آن در فریضه نماز، برجسته­ترین و رایج­ترین نوع گلیم آناتولی است. همچنین نقش­مایه­های گلیم­بافته­ها به پنج طبقه تقسیم­بندی می­شود که شامل: 1. نقوش مرتبط با زایش، باروری و حاصلخیزی. 2. نقوش مرتبط با حفاظت از زندگی. 3. نقوش مرتبط با اموال و ابزار زندگی. 4. نقوش مرتبط با زندگی و حیات خانواده یا قبیله. 5. نقوش مرتبط با مرگ، می‌باشد. از این میان نقوش مرتبط با حفاظت از زندگی و زایش و باروری و حاصلخیزی از منظر باورهای جمعی و فردی، بیش­ترین کاربرد را در گلیم آناتولی دارند. در کنار این طبقه­بندی، برخی نقوش متفرقه نظیر نقش­مایه سگ، هزارپا، خرچنگ، لاکپشت، حوض با مرغانی محیط بر آن، نیز وجود دارد که صرفاً جنبه تزئینی داشته است. نوع تحقیق حاضر کیفی و بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و شیوه گردآوری داده­ها میدانی می‌باشد.