نشانه‌هایی از تمایل به اسکان در بین طایفه سِیَل در شهرستان دلفان - استان لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مطالعات توسعه، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 گروه مطالعات توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

جامعه عشایری بخشی از جمعیت کشور می‌باشند، که عده‌ی از آنها همچنان کوچرو هستند، عوامل زیادی در گرایش آنها به ترک زندگی کوچگری تأثیرگذار بوده است. این پژوهش درصدد است با روش مردم‌نگاری و با ابزار مصاحبه عمیق به شناخت علل یکجانشینی در بین طایفه سِیَل بپردازد و در ادامه سعی دارد نگاه مردم کوچگر این طایفه را نسبت به یکجانشینی مورد کندو کاو قرار دهد.
 یافته‌ها نشان داد؛ عوامل مختلفی که عبارتند از: برنامه‌هایِ دولت‌هایِ مختلف، مدرن شدن و شرایط اقلیمی به عنوان عوامل خارجی و سازوکارهای درون طایفه‌ای، جنگ‌ها، افزایش جمعیت، کمبود مرتع، ارزش قائل شدن برای پسر بزرگِ خانواده، چند زنی، وابستگان یکجانشین، اصرارِ زنان تحت گرایش به رفاه و راحت طلبی، به عنوان عوامل داخلی در گرایش به اسکان تاثیر گذار بوده است.
امروزه، نگاه به یکجانشینی در بین اعضاء طایفه متفاوت است، زنان و مردان مسن ایل تمایلی به اسکان ندارند زیرا تغییر برای آنها دشوار است. مردان میانسال با وضعیت اقتصادی مناسب نیز علاقه‌ای به یکجانشینی ندارند زیرا با ترک کوچگری منافع حاصل از آن را از دست می‌دهند، و مردان فقیر نیز سرمایه و تجربه کار لازم را برای اسکان ندارند. از سویی، نگاه به اسکان در بین زنان میانسال به دو صورت است. زنان میانسالی که اکثر وابستگان آنها یکجانشین هستند برای اسکان تلاش می‌کنند اما زنانی که وابستگان آنها کوچگر هستند به اندازه زنان گروه اول تمایل به اسکان ندارند. زنان و مردان جوان نیز هیچ تمایلی به ادامه سبک زندگی کوچگری ندارند.
 

کلیدواژه‌ها


-      اکبری. علی؛ میزبان. مهدی (1383). درآمدی بر شناخت ویژگی‌های جمعیت و جوامع عشایری ایران. مجله مطالعات ملی. سال 5. شماره 1. ص9-42.
-      الکسویچ ایوانف. ولادیمیر (۱۹۵۰). مجموعه رسائل و اشعار اهل حق. با اصلاح انتشارات انجمن اسماعیلی. بندر بمبی: مطبع قادری پریس.
-      امان‌الهی بهاروند. سکندر (1370). جغرافیای لرستان پشتکوه و پیشکوه (1300ه.ق) از نویسنده‌ای ناشناس. اداره کل فرهنگ و ارشاد لرستان.
-      ................. (1383). زوال کوچ نشینی در ایران: یکجانشینی ایلات و عشایر. فصلنامه مطالعات ملی. سال 5. شماره 1.
-      بارث. فردریک (۱۳۴۳). ایل باصری. ترجمه کاظم ودیعی. تهران: انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه.
-      بخشنده نصرت. عباس (1381). نوگرایی درون زا در شیوه‌ی معیشت کوچندگان ایران و لزوم ساماندهی آن. در: مجموعه مقالات نخستین همایش ایرانشناسی27-30 خرداد 1381.
-      بهمن بیگی. محمد (1368). بخارای من ایل من. چاپ 1. تهران: انتشارات آگاه.
-      حسینی ادیب پور. ندا (1395). پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان عشایر بختیاری شهرستان مسجد سلیمان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه کاشان.
-      رضایی. پژمان (1396). بررسی جایگاه جامعه عشایری در برنامه‌های توسعه 5 ساله اقتصادی و اجتماعی کشور. فصلنامه عشایری ذخایر انقلاب. دوره جدید. شماره 58. صص. 31-44.
-      رضوانی. محمدرضا؛ دریکوند. مسلم (1386). بررسی و ارزیابی کانونهای ساماندهی و اسکان عشایر (آثار و پیامدها) : مطالعه موردی کانون کمری شهرستان ازنا. فصلنامه جهاد. شماره 279. صص. 133-151.
-      رفیع‌فر. جلال‌الدین؛ قربانی. حمیدرضا (1387). از کوچندگی تا یکجانشینی؛ رویکرد باستان‌شناسی مردم‌شناختی برخاستگاه خانه و استراتژی معیشتی در دورۀ نوسنگی. نامه‌ انسان‌شناسی. سال 5. شماره 9. صص. 116-84.
-      سازمان برنامه و بودجه (1397). قانون برنامه ششم توسعه اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
-      عضدی. طوبی (1385). طرح بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کازرون، نمونه موردی: کانون‌های تل شوره و ملائی بلوط شهرستان کازرون. اداره کل امور عشایر استان فارس.
-      عمادی. محمد حسین (۱۳۸۳). آینده عشایر در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه‌ی ملی. در: مجموعه مقالات همایش ملی ساماندهی جامعه عشایر ایران. جلد 1. روابط عمومی سازمان عشایری ایران.
-      غفاری. هیبت‌ اله (1368). ساختارهای اجتماعی عشایر بویراحمد. چاپ 1. تهران: نشر نی.
-      فیلبرگ. کارل گونار (1369). ایل پاپی: کوچ نشینان غرب ایران. ترجمه اصغر کریمی. پدیده.
-      کیاوند. عزیز (1369). استراتژی برای آینده. فصلنامه ذخائر انقلاب علمی فرهنگی. شماره 10.
-      .................  (1380). سیاست، حکومت و عشایر. انتشارات صنم
-      گروه مطالعاتی‌هامون (1370). مطالعات جامع توسعه اجتماعی- اقتصادی جامعه عشایری ایران، گزارش نهایی اسکان و یکجانشینی. مجموعه 3. جلد 6.
-      محمدپور. احمد (1390). روش تحقیق کیفی: ضد روش. تهران: جامعه شناسان.
-      مرکز آمار ایران (1377). نتایج تفضیلی سرشماری اجتماعی اقتصادی عشایر کوچنده استان لرستان.
-      ................. (1387). نتایج تفضیلی سرشماری اجتماعی اقتصادی عشایر کوچنده استان لرستان.
-      ................. (1398). گزارش راهنمای مقدماتی طبقه بندیهای استاندارد بین المللی سن.
-      مرکز اسناد ریاست جمهوری (1311). سند با شماره بازیابی 14516.
- میزبان. مهدی (1383). بررسی فرایند تغییر و تحولات اجتماعی-اقتصادی جامعه عشایری. در: مجموعه مقالات همایش ملی ساماندهی جامعه عشایر ایران. جلد1.
-      .................  (1396). خلاصه برنامه راهبردی ساماندهی و توسعه عشایر کوچنده کشور در افق سال 1404. فصلنامه عشایری ذخایر انقلاب. دوره جدید. شماره 58. صص. 9-30.
-      نقیب‌زاده. احمد (1379). دولت رضا شاه و نظام ایلی. چاپ 1. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-      نیک خلق. علی‌اکبر؛ نوری. عسکری (1377). زمینه جامعه‌شناسی عشایر ایران. چاپ 1. تهران: انتشارات چاپخش.
-      واعظ شهرستانی. نفیسه (1388). سیاست عشایری دولت پهلوی اول. چاپ 1. تهران: نشر تاریخ ایران.
 
-      Veena. Bhasin (2013). Pastoral Women of Himalayas. Journal of Biodiversity. 4 (1) : 1-23.