مطالعه مردم‌شناختی تجربه زیسته کودکان در فاجعه (مطالعه موردی زلزله شهرستان سرپل‌ذهاب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری مردم‌شناسی، کارشناس پژوهشی پژوهشکده مردم‌شناسی، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی، تهران، ایران

چکیده

 زلزله یکی از تأثیرگذارترین فجایع طبیعی در زندگی افراد است. پیامدهای اجتماعی آن بر اساس سن، جنسیت، طبقه اقتصادی و اجتماعی متفاوت است. میزان و قدرت آسیب‌های ناشی از زلزله در انسان‌ها، تحت تأثیر ویژگی‌های قربانیانِ آنها و میزان حمایت‌های دریافتی در فاجعه است. کودکان، زنان و افراد کم‌درآمد، میزان آسیب‌دیدگی بیشتری را نسبت به دیگران در زمان فجایع تجربه می‌کنند. با توجه به اینکه ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای جهان به شمار می‌رود، پرداختن به آن از دید مردم‌شناسی به‌عنوان مسأله‌ای مهم از اهمیت بسیاری برخوردار شده‌ است. مطالعه حاضر، پژوهش کیفی است که با هدف درک تجربه زیسته کودکان سرپل‌ذهاب از زلزله انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد پدیدارشناختی، مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته با 20 نفر از کودکان زلزله‌زده انجام شده است. یافته‌های این پژوهش که شامل 15 درون‌مایه فرعی و در نهایت 4 درون‌مایه اصلی است، نشان می‌دهد تجربه ناگهانی ویرانی و از دست دادن احساس خوشبختی، آسیب‌های جسمی و روانی، ترک تحصیل، افت شدید تحصیلی، و افزایش آسیب‌های اجتماعی از پیامدهای تأثیرگذار بر زندگی کودکانی است که زلزله را تجربه کرده‌اند. نتایج این یافته‌ها با تأکید بر نقش آموزش و شکل دادن آگاهی در کمک به کودکان و خانواده‌ها در آماده‌سازی و بهبودی از انواع فجایع نشان می‌دهد که آموزش در چرخه فاجعه نقشی مهم در کاهش آسیب‌پذیری و بهبود و بازیابی عاطفی، اجتماعی و رفتاری کودکان دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Anthropological Study of Children's Lived Experience of Disaster (Case Study on Sarpol-e-Zahab Earthquake)

نویسنده [English]

  • Minoo Salimi
Ph.D. in Anthropology.Member from university of Tehran, research bachelor of anthropological research site
چکیده [English]

Earthquake is one of the most influential natural disasters in people's live. The social consequences of earthquakes, like other disasters, differ based on age, gender, economic and social class. Children, women and low-income people are among the most suffering groups. The amount and strength of the damage caused by the earthquake in humans is influenced by the characteristics of the victims and the amount of support received in these sufferings. Since Iran is considered one of the most earthquake-prone countries in the world, the anthropological study of it has gained great importance. This study has used a phenomenological approach and conducted semi-structured interviews with 20 Children affected by the earthquake. The findings of this research, which are 15 sub-themes and finally 4 main themes show that children in an earthquake, experience sudden destruction of life, loss of happiness, physical and mental injuries, dropping out of school, severe drop in academics and increasing social injuries. The results of these findings emphasize on the role of education and forming awareness in helping children and families prepare for and recover from all kinds of disasters. Education in the disaster cycle plays an important role in reducing the vulnerability and improving the emotional, social and behavioral recovery of children.


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • children
  • earthquake
  • lived experience
  • Sarpol-e- Zahab

مراجع

الیاسی سرزلی. فاضل (1398 الف). بررسی آسیب‌های روانی- اجتماعی بعد از زلزله تحلیل موردی: زلزله سرپل‌ذهاب در سال 1396. مجله مطالعات اجتماعی ایران.  13(2). 28- 5.
-------------- (1398 ب). واکاوی مهم‌ترین مسائل اجتماعی شهر سرپل ذهاب. دشتستان: هامون نو.
امانی. احمد و جعفر قیطاسی (1401). تجارب زیسته نوجوانان با اختلال استرس پس از سانحه ناشی از زلزله سرپل‌ذهاب: یک مطالعه پدیدارشناختی. روانشناسی و روانپزشکی شناخت. 30. 3-16.
پروژه تحقیقاتی بازسازی اقتصادی- اجتماعی مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه (1397). دانشگاه تهران. کارفرما: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
پریشان. مجید (1390). کاهش آسیب‌پذیری در برابر سوانح محیطی (زلزله) با استفاده از رویکرد مدیریت ریسک در بین مناطق روستایی استان قزوین. رساله دکتری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه (1397). زلزله کرمانشاه (ازگله- سرپل‌ذهاب). آسیب‌شناسی و درس آموخته‌ها. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
کریم‌زاده. علی. یاسینی اردکانی. سید مجتبی و حاجی مقصودی. فاطمه (1383). بررسی شیوع ناهنجاری‌های روانشناختی نوجوانان پس از رویارویی با زلزله. تحقیقات پزشکی. 2 و 3. 67-56.
محمدپور. احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش. تهران: جامعه‌شناسان.
محمدخانی. حی‌الدین و عبدی. حامد (1397). بررسی تجارب زیسته دانش آموزان ابتدایی مناطق زلزله زده کرمانشاه: مطالعه‌ای با روش پدیدارشناسی. پنجمین همایش ملی روان‌شناسی مدرسه.
نادری. احمد و سلیمی. مینو (1400). درآمدی بر انسان شناسی فاجعه. تهران: جهاد دانشگاهی.
Biswas. A. Rahman. A. Mashreky. S. Rahman. F. & Dalal. K. (2010). Unintentional injuries and parental violence against children during flood: A study in rural Bangladesh. Rural and Remote Health. 10(1). 1199.
Borden. K. A. & Cutter. S. L. (2008). Spatial patterns of natural hazard mortality in the United States. International Journal of Health Geographies. 7(64).
Boss. P. L. Beaulieu. E. Wieling. W. Turner and S. LaCruz (2003). Healing Loss, Ambiguity, and Trauma: A Community-based Intervention with Families of Union Workers Missing after the 9/11 Attack in New York City’. Journal of Marital and Family Therapy. 29. 455–67.
Colaizzi. P. F. Valle. R.S. & King. M. (1978). Existential phenomenological alternatives for psychology.Psychological Research as the phenomenologist views it. Oxford University Press.
Cox. R. Scannell. L. Heykoop. C. Tobin-Gurley. J. & Peek. L. (2017). Understanding youth disaster recovery: The vital role of people, places, and activities. International Journal of Disaster Risk Reduction.
Fothergill. A. & Peek. L. (2015). Children of Katrina. Austin, TX, USA: University of Texas Press.
Johnston. D. Tarrant. R. Tipler. K. Lambie. E. Crawford. M. Johnson. V. & et al. (2016). Towards tsunami-safer schools in the Wellington region of New Zealand: Evaluating drills and awareness programs. Australian Journal of Emergency Management. 31(3).
Lai. B. S. Auslander. B. A. Fitzpatrick. S. L. & Podkowirow. V. (2014). Disasters and depressive symptoms in children: A review. Child & Youth Care Forum. 43(4). 489–504.
Laplante. D. P. Brunet. A. Schmitz. N. Ciampi. A. & King. S. (2008). Project Ice Storm: Prenatal maternal stress affects cognitive and linguistic functioning in 5½ year old children. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 47(9). 1063–1072.
Myers-Walls. J.A. (2005). Children as Victims of Hurricane Katrina’. Purdue University. W. Lafayette.
Masten. A. S. & Narayan. A. J. (2012). Child development in the context of disaster, war, and terrorism: Pathways of risk and resilience. Annual Review of Psychology. 63. 227–257.
Masten. A. S. & Osofsky. J. (2010). Disasters and their impact on child development: Introduction to the special section. Child Development. 81. 1029–1039.
Perry. R. W. & Quarantelli. E. L. (Eds.). (2005). What is a disaster? New answers to old questions. Philadelphia. PA. USA: Xlibris.
Shonkoff. J. P. Garner. A. S. Siegel. B. S. Dobbins. M. I. Earls. M. F. Mc Guinn. L. et. al. (2012). The lifelong effects of early childhood adversity and toxic stress. Pediatrics. 129(1). 232–246.
Sirin. S. R. & Rogers-Sirin. L. (2015). The educational and mental health needs of Syrian refugee children. Young Children in Refugee Families. Washington. DC, USA: Migration Policy Institute.
Study’. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 40(4). 529–36.
Weems. C. F. & Overstreet. S. (2008). Child and adolescent mental health research in the context of Hurricane Katrina: An ecological needs-based perspective and introduction to the special section. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology. 37(3). 487–494.
Wickrama. K. A. S. & Kaspar. V. (2007). Family context of mental health risk in Tsunami-exposed adolescents: Findings from a pilot study in Sri-Lanka. Social Science and Medicine. 64. 713–723.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار