بررسی عوامل تأثیرگذار بر خشونت خیابانی علیه زنان با استفاده از روش‌شناسی مشارکتی معطوف به کنش - PAR

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد جامعه شناسی

چکیده

مزاحمت یا آزار خیابانی یکی از اشکال خشونت علیه زنان است که همه زنان را در سنین مختلف و در موقعیت‌های متفاوت تهدید می‌کند. به دیگر سخن، هرچند وجود این معضل، مدام در حال نادیده گرفته شدن یا انکار شدن است، اما قربانیان این خشونت‌ها شامل طیفی گسترده است؛ از کاهش اعتمادبه‌نفس گرفته تا کسانی که جانشان را ازدست‌داده‌اند. با مطالعه هرچه بیشتر این پدیده توسط دانشگاهیان، و پژوهشگران علوم اجتماعی، روانشناسی و قضایی می‌توان مسئله آزار خیابانی و دلایل تأثیرگذار بر وقوع آن را مورد بررسی قرارداد، در همین راستا گام‌های بعدی را که منتهی به کاستن و حذف این معضل اجتماعی خواهد شد، محکم‌تر برداشت. روش‌شناسی این تحقیق مبتنی بر رهیافت‌های مشارکتی است. در این نوع روش‌شناسی، افرادی که تحقیق در مورد آن‌هاست، صرفا اطلاع دهنده در نظر گرفته نمی‌شوند و گام‌به‌گام از تعریف مسئله، تدقیق آن، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن و در نهایت برداشتن گام‌هایی برای کاستن میزان آن مسئله یا آسیب حضور دارند. روش‌شناسی‌های پژوهش مشارکتی معطوف به کنش (PAR) و پژوهش مشارکتی معطوف به کنش فمینیستی (FemPAR) از مجموعه روش‌شناسی‌های مورداستفاده در این تحقیق است که در محله هاشم‌آباد منطقه 15 شهرداری تهران و با حضور زنان این محله اجرایی شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد عواملی مانند عدم وجود قوانین حمایتی در رابطه با زنان خشونت دیده، مشکلات اقتصادی، اعتیاد، فضاهای نامناسب شهری و آموزش ازجمله زمینه‌های تأثیرگذار بر پدیده آزار خیابانی هستند.      

کلیدواژه‌ها


-      آقاجانی، کامران. 1381، بررسی پدیده همسرآزاری در تهران، مجله انجمن جامعه‌شناسی ایران، جلد سوم، 39-51.
-      اباذری، یوسف؛ صادقی فسایی، سهیلا؛ حمیدی، نفیسه. 1387، احساس ناامنی در تجربه زنانه از زندگی روزمره، فصلنامه پژوهش زنان، دوره ششم، شماره 1، 75-103.
-      ایمان، محمدتقی؛ یوسفی، الهام، حسین زاده، مرتضی. 1390، زنان، مزاحمت و واکنش؛ بررسی تجربه دختران دانشجو درباره مزاحمت‌های خیابانی و واکنش به آن‌ها، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره دوازدهم، شماره 3، 93-63.
-      ابوت، پاملا و کلر والاس.1387، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه: منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
-      اعزازی، شهلا. 1383، ساختار جامعه و خشونت علیه زنان، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره‌ی 14. 84-47.
-      بمانیان، رضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ ضابطیان، الهام. 1387، امنیت تردد زنان در فضاهای شهری و سنجش مشارکت آنان در بخش مرکزی شهر تهران، مجله علمی-پژوهشی تحقیقات زنان، زمستان سال دوم، شماره چهارم.
-      پیله رود ثمودی، فاطمه؛ آقاجانی، حسین.1392، بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی خشونت نمادین پسران علیه دختران با تکیه بر مزاحمت‌های خیابانی (منطقه صادقیه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
-      جواهری، جلوه؛ مظفری، کاوه. 1391، کاهش خطرپذیری بانوان، به سفارش امور بانوان شهرداری منطقه 15.
-      حیدری چروده، مجید.1389، تحلیل جامعه‌شناختی تأثیر رفتار قربانیان خشونت و ارتباط آن با رفتار خشونت‌آمیز علیه آنان، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره دوم، 79-55.
-      ذکائی، محمد سعید. 1384، مزاحمت‌های جنسی برای زنان در محیط‌های مختلف، تهران: آرشیو سازمان ملی جوانان.
-      زنجانی زاده، هما؛ اعزازی، شهلا. 1381، زنان و امنیت شهری، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره 34، 41-32.
-      سازمان جهانی بهداشت، خشونت علیه زنان، مترجمان: شهرام رفیعی، سعید پارسی نیا، انجمن بهداشت، آموزش و ارتقاء سلامت خانواده، تهران: چاپ دلارنگ.
-      ساعی ارسی، ایرج؛ نیک نژاد، زهرا.1389، تحلیل جامعه‌شناختی خشونت علیه زنان، فصلنامه علوم رفتاری، بهار 1389، دوره 2، شماره 3، 121-97.
-      علیرضا نژاد، سهیلا؛ سرایی، حسن. 1386، زن در عرصه عمومی: مطالعه‌ای در مورد فضاهای عمومی در دسترس زنان شهری و تغییرات آن، مجله مطالعات جامعه‌شناختی، بهار 1386، شماره 30،150-123.
-      فروغان، مهشید. 1380، بررسی خشونت در خانواده‌ها، کیهان، سال شصت، شماره 17925.
-      کار، مهرانگیز.1387، پژوهشی درباره‌ی خشونت علیه زنان در ایران، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
-      لقمانی، انسیه. 1387، اولویت‌بندی آسیب‌های اجتماعی منطقه 15 از نظر شهروندان، به سفارش معاونت امور فرهنگی اجتماعی شهرداری منطقه 15 تهران.
-      لهسایی زاده، عبدالعلی؛ یوسفی نژاد، الهام.1389، رابطه بین پذیرش هنجارهای جنسیتی و تجربه مزاحمت‌های خیابانی: مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه شیراز، نشریه جامعه‌شناسی، تابستان 1389، دوره پنجم، شماره 2، 143-129.
-      محمدی، بیوک.1384، نگرش دختران جوان به امنیت اجتماعی- روانی، تهران: آرشیو سازمان ملی جوانان.
-      مدیری، آتوسا. 1385، جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22: 28-11.
-      یزدخواستی، بهجت؛ شیری، حامد. 1387، نشریه مطالعات اجتمای-روانشناختی زنان، زمستان 1387، دوره ششم، شماره 3، 79-55.
-       Barnez, R. Jessica. (2006), A Walk in the Park: Gendered Perceptions of Fear in Oz Park, Chicago. University of Wisconsin.
-       Bowman, C. G. (1993).”Street harassment and the informal gettoization of women”, Harvard Law Review, Vol. 106, No.
-       Fran Baum, Colin MacDougall, and Danielle Smith, v. 60(10); 2006 Oct: Articles from Journal of Epidemiology and Community Health are provided here courtesy of BMJ Group.
-       Fairchild Kimberly, A. Rudman, Laurie, (2008), Everyday Stranger Harassment and Womens Objectification, Soc Jus Rec, 338-357.
-       Frisby, Wendy, et al. (2005). Putting the "Participatory" in Participatory Forms of Action Research. Journal of Sports Management; 19:367-386. 
-       JAGORI. (2010a), Safe City Free of Violence against Women and Girls Initiative: A Collaboration of the Department of Women and Child Development, Delhi Government, JAGORI, UNIFEM and UN HABITAT. July 8, 2010.
-       JAGORI. (2010b), Understanding Women’s Safety: Towards a Gender Inclusive City: research findings, DELHI. 2009-10.
-       Kissling, E. (1991).Street harassment: the language of sexual terrorism, Discourse & Society, Vol. (4), 451-460.
-       Maguire, P. (1987). Doing participatory research: A feminist approach. Amherst, MA: The centre for International Education, University of Massachusetts, USA.
-       L.Parish W., O. Laumann, E. & Das, A. 2006, Sexual harassment of Women in Urban China, Arch sex behaves, 411-425.
-       Reid, C. J. (2004). Advancing women’s social justice agendas: A feminist action research framework. International Journal of Qualitative Methods, 3(3). Article 1.
-       Third International Conference on women’s safety: building inclusive cities, New Delhi, INDIA 22 - 24 November, 2010.