نقش فرهنگی محرمیت و روش‌های طراحی در تفکیک فضاهای زنانه و مردانه درمساجد (مقاله پژوهشی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، گروه معماری دانشگاه آزاد واحد امارت

2 هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

چکیده

زنان در طول تاریخ برای رسیدن به ارزش‌های معنوی نیاز به یک مکان داشتند، این فضای عبادی همواره دستخوش تغییرات بوده و در نهایت تحولات بسیاری در نحوه شکل‌گیری داشته است. موضوع این پژوهش بررسی فضای خاص عبادت برای زنان و چگونگی تفکیک آن از فضای مردانه در مساجد است. اهمیت این پژوهش در این است که مسجد فضایی مهم و همواره به صورت روزانه و هفتگی در جوامع اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد و متناسب با توسعه جمعیت و گسترش شهرها همواره شمار قابل توجهی مسجد، طراحی و ساخته می‌شود که چگونگی طراحی فضای زنانه در آن‌ها بسیار اهمیت دارد. با اختصاص دادن فضایی متعلق به زنان امکان حضور آنان فراهم می‌شود و منجر به ایجاد مکان‌های دینی-عبادی زنانه می‌شود. این پژوهش از جنبه داده‌ها کیفی می‌باشد و از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و همچنین روش تحقیق تحلیل محتوا استفاده شده است.
هدف از انجام این پژوهش این است که راه حل‌های گوناگون تفکیک فضای زنانه در مساجد و مزایا و کاستی‌های هر کدام از راه حل‌‌ها و شناسایی انواع روش‌های جداسازی فضای زنان، در سرزمین‌های اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هر یک از شیوه‌های تفکیک و تمایز فضای زنانه از مردانه (تفکیک با پرده، نیم طبقه، طبقه و...) محاسن و کاستی‌هایی داشته است که انتخاب هر یک از گزینه‌‌ها هم با توجه به جنبه‌های کارکردی مسجد (مسجد جامع، مسجد محله و ...) و هم امکانات ساختمانی بوده است.

کلیدواژه‌ها