زایمان طبیعی به مثابه هراس اجتماعی مطالعه پدیدارشناختی زایمان طبیعی در مادران نخست‌زا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ‌ارشد جامعه‌شناسی از دانشگاه خوارزمی

چکیده

پژوهش حاضر به مساله پدیده زایمان طبیعی در جامعه پرداخته و با نگاهی ژرف به بررسی فرایند­های تصمیم­‌گیری افراد در انتخاب این نوع روش زایمانی توجه دارد. این پژوهش سعی دارد تا هنجارها و ارزش­‌های اجتماعی و فرهنگی پنهان در رابطه با روش­‌های انتخاب زایمان را کشف و تحلیل کند. بدین منظور با بهره­‌گیری از روش کیفی و در چارچوب پارادایم تفسیری و مصاحبه­‌های عمیق پدیدار­شناختی با 15 نفر از زنان زایمان­‌کرده که در بیمارستانی در شهر تهران بستری بوده و تجربه زایمان طبیعی را از سر گذرانده بودند به مدت چند ساعت بعد از زایمان، مصاحبه‌­هایی به عمل آمد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که اغلب مادران علیرغم این که بر اساس علاقه‌­ی شخصی، نوع زایمان خود را انتخاب کرده بودند اما تقریباً مبتنی بر یک انتخاب سنتی به واسطه‌­ی پرس­و­جو از اطرافیان و کمتر متکی بر دلایل متقن علمی و اخذ اطلاعات دقیق بوده است ضمن آنکه قریب به اتفاق مادران تمرین­‌های لازم جهت آمادگی جسمانی را کسب نکرده و آگاهی لازم جهت مواجه با درد زایمان را نداشته و از فرایند وقوع آن بی­‌اطلاع بودند. از این­رو انتخاب این نوع روش زایمانی ترس و اضطرابی را بر مادر تحمیل می­کرده است. همچنین یافته‌­ها این حقیقت را روشن می­‌سازد که بیمارستان و فضای آن مناسب حال مادران در آن شرایط بحرانی نبوده ضمن آن که مادران مشارکت­‌کننده معتقد بودند شرایط این­چنینی بر تمامی بیمارستان­‌های دولتی صدق می­کند و به همین دلیل برای زایمان‌­های بعدی احتمال تجدید‌­نظر بر روش زایمانی می­تواند وجود داشته باشد. اگرچه نتایج مطالعه قابل تعمیم نیست اما به پشتوانه یافته­‌های پژوهش می­توان گفت در چنین بستری است که می­توان احتمال روی­‌گردانی از زایمان طبیعی و افزایش سزارین‌­های انتخابی را انتظار داشت.

کلیدواژه‌ها


-         آرمسترانگ، دیوید (1372)، جامعه‌­شناسی پزشکی، ترجمه احمد خزاعی و محمد توکل، تهران: انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف، چاپ اول.
-         احمدنیا، شیرین (1384)، «جامعه­شناسی بدن و بدن زن. فصل زنان»، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، شماره 5، صص 143-132.
-         بربی، مارگارت (1381)، رویکردی نوین به درد زایمان، ترجمه معصومه داود­آبادی فراهانی، نفیسه سید زاده اقدم، کتایون وکیلیان، اراک: نشر دانشگاه علوم پزشکی راک.
-         بلیکی، نورمن (1392)، طراحی پژوهش­‌های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: انتشارت نی، چاپ هفتم.
-         بیگی، ابوالفضل؛ طباطبایی، سید حمید­رضا؛ محمد­صالحی، نرگس و یزدانی، مریم (1387)، «تعیین عوامل موثر بر انجام روش سزارین در بیمارستانهای شهر شیراز» ، نشریه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، (دو ماهانه پرستاری ایران)، دوره 21، شماره 56، ص 38.
-         ترک زهرانی، شهناز (1388)، آمادگی برای زایمان و روش­‌های کاهش درد غیر ارادی، تهران: انتشارات رسانه تخصصی.
-         جعفری جاوید، مینا (1380)، زایمان بی­درد و بی­هوشی در مامایی، تهران: انتشارات پورسینا.
-         جنکینز، ریچارد (1385)، پی­یر بوردیو، ترجمه حسن چاوشیان و لیلا جو افشانی، تهران: نشر نی.
-         حر عاملی (1370)، وسایل الشیعه، جلد 1.
-         خدابخشی کولائی، آناهیتا؛ حیدری، صدیقه؛ خوش­کنش، ابولقاسم و حیدری، محمود (1392)، ارتباط هوش معنوی با تاب­آوری در برابر استرس و ترجیح روش زایمان در بین زنان باردار، مجله زنان، مامائی و نازائی ایران، دوره شانزدهم، شماره 58، صص 15- 8.
-         داوری، مجید؛ مرآثی، محمد­رضا؛ قرشی، زهره و مختاری، میترا (1390)، «ارتباط عوامل اقتصادی- اجتماعی با شیوع سزارین خود خواسته در زنان نخست­زا»، نشریه مدیریت اطلاعات و سلامت، دوره هشتم، شماره هفتم، ویژه نامه اقتصاد سلامت، ص 959.
-         علیزاده، عبدالرضا؛ اژدری زاده، حسین و کافی، مجید (1383)، جامعه­‌شناسی معرفت، زیر نظر محمد توکل، تهران: موسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
-         قاسمی، فاطمه (1388)، «بررسی فراوانی و علل سزارین در استان یزد»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره 20، شماره 2، ص230.
-         کیوان­آرا، محمود (1386)، اصول و مبانی جامعه­‌شناسی پزشکی، اصفهان: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، چاپ اول،  
-         لاسکی، دانیلین (1383)، نگرشی نو در تحلیل مسایل اجتماعی، ترجمه سعید معیدفر، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
-         لوزیک، دانیلین (1383)، نگرشی نو در تحلیل مسایل اجتماعی، ترجمه سعید معیدفر، تهران: موسسه انتشارات امیر­کبیر.
-         محسنی، منوچهر (1376)، جامعه‌­شناسی پزشکی، تهران: انتشارات گلشن، چاپ پنجم.
-         محمد­پور، احمد (1389)، ضد روش (منطق و طرح در روش­شناسی کیفی)، جلد اول، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
-         موحد، مجید؛ عنایت، حلیمه؛ غفاری نسب، اسفندیار؛ البرزی، صدیقه و مظفری، روح­اله (1391)، «عوامل مرتبط با انتخاب سزارین در میان زنان باردار شهر شیراز»، مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، سال دوم، شماره 2، ص 78.
-         ودادهیر، ابوعلی؛ حسین­نژاد، فهیمه؛  هانی ساداتی، سید­محمد و تقوی، سیمین (1390)، «فرزند­آوری به مثابه یک مساله اجتماعی- فرهنگی»، پژوهش­‌های انسان‌­شناسی ایران، سال اول، شماره 2، صص 135.
-         Ghaffari, M., Akbarai, Z., Khorshidi, M. and Hassanzadeh, A., (2012), Health belief model-based education & reduction of cesarean among pregnant women: An interventional study, Health System Research. Journal, 7(2), pp. 200-208.
-         James, v., & GabJe, J., (1996),  Health and the sociology of emotions, Norwich, Norfolk: British Library.
-         Lawson, Tony & Garrod, Joan (2001), Dictionary of Sociology, USA: Fitz Roy Dearborn P   pub.
-         Lukasse, Mirjam؛ Berit, Schei؛ Elsa Lena Ryding, and Bidens Study Group (2014) "Prevalence and associated factors of fear of childbirth in six European countries." Sexual & Reproductive Healthcare 5, no. 3 (2014): 99-106.
-         Ogden, J., (2007), Health Psychology, London: Open University Press.
-         Salomonsson, Birgitta, Alehagen Siw, Kiass Wijma (2011)," Fear Of Childbirth", Sexual & Reproductive Healthcare  2 (4): 153- 159.
-         Smith,J.A. & Flowers, P. & Larkin, M.و (2009), Interpretative Phenomenological Analysis, First published by Sage Publications Ltd.
-         Turner, J.H. & Stets, J., (2005), The Sociology Of Emotions. United States Of America:  Cambridge University Press.