بررسی طب سنتی در میان عشایر لار دماوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده مردم‌شناسی، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران

2 مردم‌شناس، اداره کل دیپلماسی عمومی سازمان انرژی اتمی، تهران، ایران

چکیده

طب سنتی، طبی پویا و عمیق است که بر پایه دانش بومی و محلی شکل گرفته است و گیاهان دارویی در آن جایگاه ویژه‌ای در تأمین بهداشت، سلامت جوامع، پیشگیری و درمان بیماری دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی طب سنتی عشایر لار دماوند است. این تحقیق با بررسی شیوه‌های درمان با استفاده از گیاهان بومی و سایر شیوه‌های رایج، به مطالعه و بررسی پزشکی مردمی و کاربرد آن در درمان بیماری‌های مردم منطقه لار پرداخته است. پژوهش با روش کیفی انجام شده و رویکرد آن مردم‌نگاری است و از مصاحبه میدانی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. یافته‌های پژوهش گونه‌های متعدد گیاهان بومی و محلی را در درمان بیماری‌ها نشان می‌دهد. به غیر از این گیاهان برای درمان‌های بومی از شیوه‌های دیگری نیز استفاده می‌شود. اغلب کاربردهای دارویی گزارش‌شده برای سرفه و سرماخوردگی، مشکلات گوارشی، نفخ شکم، دل‌درد، بیماری‌های زنان، سنگ کلیه و شکستگی‌ها و... است. گیاهان دارویی به صورت دم‌کرده، جوشانده، شربت و مرهم استفاده می‌شود. به جز گیاهان دارویی، داروهای دیگری نیز در درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. توجه به درمان سنتی و دانش درمانگران، ادامه حیات طب سنتی است و در صورت عدم ضبط و ثبت آن، دانش بومی درمانگران سنتی از بین خواهد رفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Traditional Medicine among Nomads of Lar, Damavand (Iran)

نویسندگان [English]

  • Zhila Moshiri 1
  • Yaghoob Jabbarian 2
1 researcher of ministry of cultural heritages, Tehran, Iran
2 anthropologist, diplomacy office of Neuclear Power Organization
چکیده [English]

Traditional medicine is a dynamic and deep medicine that is based on indigenous knowledge and medicinal plants have a special place in providing health and community health. The purpose of this study is to investigate the traditional medicine of Lar Damavand nomads. This research by evaluating the popular healing manners via using the indigenous plants, studies folk medicine and its application in the treatment of diseases of the people of Lar region. This research is qualitative, its approach is ethnographic and its method is field interview. Collecting and recording the traditional treatment among the people of the region has been one of the objectives of the research. Research findings show several species of native and local plants in the treatment of diseases. Apart from these plants, other methods are also used for local therapies. Most of the reported drug applications are for coughs and colds, digestive problems, bloating, pain, gynecological diseases, kidney stones and fractures, etc. The results of the study show that medicinal plants are used in the form of infusions, decoctions, syrups and ointments. In addition to herbs, other drugs are used in treatment. Paying attention to traditional treatment and the knowledge hidden in the therapists' breasts is the continuation of traditional medicine. If these plants are not recorded, the indigenous knowledge used by traditional healers will be lost.

کلیدواژه‌ها [English]

  • disease
  • Damavand
  • traditional medicine
  • medicinal plant
  • Lar
 الگود. سیریل (1371). تاریخ پزشکی ایران. ترجمه محسن جاویدان. تهران: اقبال.
امیری عقدایی. سید فتح‌اله، زارع زردینی. حسین (1393). بررسی عوامل مؤثر بر بهبود و توسعه بازار گیاهان دارویی در ایران (مطالعه موردی شهر اصفهان). تحقیقات بازاریابی نوین. 1. 214-195.
تاج بخش. حسن (1372). تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران: دوران اسلامی. تهران: دانشگاه تهران.
حاج شریفی. احمد، زدی‌زاده. محمدرضا (1395). دایره‌المعارف مصور گیاهان دارویی. تهران: حافظ نوین.
خالقی. باقر، عواطفی همت. محمد، شامخی. تقی، شیروانی. انوشیروان (1394). دانش اکولوژیک سنتی مردم محلی از خواص دارویی گیاهان علفی و بوتهای در حوزه ایلگنه چای ارسباران. دانش‌های بومی. 4. 201-234.
رضوی. منصوره (1394). دانش بومی استفاده از گیاهان خودرو در شمال شرق خوزستان: مطالعه موردی شهرستان ایده. دانش‌های بومی ایران. 2(102). 3-140.
سلامی. عبدالنبی (1381). طب قدیم ایران (طب سنتی روان). تهران: کازرونیه.
فرهادی. مرتضی (1385). گیاه مردم نگاری با چکیده و نمونه‌هایی از گیاه مردم نگاری گیاهان خودرو کمره. علوم اجتماعی. 34 و 35. 41-96.
مرکز آمار و اطلاعات ایران (1390). سالنامه آماری استان تهران. تهران: مرکز آمار و اطلاعات ایران.
مصطفوی کاشانی. سید جلال، پاکدامن. ابوالقاسم (1358). مقایسه طب قدیم ایران با پزشکی نوین. تهران: دانشگاه تهران.
مقصودی. منیژه، پارساپژوه. سپیده (1390). گیاه قوم‌شناسی منطقه پس قلعه در شمال تهران. پژوهش‌های انسان‌شناسی. 1(2). 137-161.
.........................، صالحی. پروین (1393). گیاه قومشناسی منطقه اوان. علوم اجتماعی. 272. 67-244.
........................ ، صدیقی. فریبا (1399). درمان‌های بومی، سنتی و جایگاه آن دنیای مدرن: مطالعه موردی مانتره‌درمانی در میان زرتشتیان. دانش بومی ایران. 13. 145-188.
میردیلمی. زهره، حشمتی. غلامعلی، بارانی. حسین (1393). مطالعه اتنوبوتانی و اتنواکولوژی گونه‌های دارویی کچیک: مطالعه موردی مراتع کچیک در شمال شرق استان گلستان. دانش‌های بومی. 154. 2-129.