بازی کوس چال جلوه ای از فرهنگ عامه در شهر اَهرَم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام و مدرس دانشگاه فرهنگیان استان بوشهر

چکیده

سرگرمی­ و بازی­‌ها بخشی از فرهنگ عامه هستند. از آنجایی که بازی­‌های بومی و محلی در ایران اغلب برگرفته از محیط جغرافیایی، شغل و معیشت مردم یک منطقه هستند، از تنوع خاصی برخوردارند. در ایران هم افراد مانند سایر نواحی جهان برای حفظ روحیۀ جمعی و ایجاد نشاط و شادی، به بازی‌­های بومی و سنتی می‌پردازند. هدف این پژوهش، معرفی بازی کوس چال به عنوان یکی از مواریث فرهنگ عامۀ شهر اهرم مرکز شهرستان تنگستان در استان بوشهر است که از گذشته‌­های دور تاکنون انجام می­‌شود و هم­چنان به نحوی زنده و پویا به حیات خود در میان مردم ادامه می‌دهد. این پژوهش از نوع توصیفی–تحلیلی است و اطلاعات از طریق مطالعه منابع کتابخانه­‌ای و میدانی و مصاحبه با مطلعان محلی، بازیکنان و تماشاگران این بازی جمع‌آوری شده است. بر اساس نتایج پژوهش، این بازی نشان‌دهندۀ شیوه زندگی، نگرش و باورهای اجتماعی و فرهنگی در شهر اهرم است. به نظر می‌­رسد این بازی با مهاجرت اقوامی از دوران صفویه و سپس افشاریه که به این منطقه آمده‌­اند، نشر و گسترش یافته است. از ویژگی­‌های این بازی، سادگی در ابزار و وسایل، عدم نیاز به امکانات و فضای خاص و اتکاء بر دقت، هوشیاری و نشاط بین بازیگران و تماشاچیان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Kūs Čāl Game As a Manifestation of Popular Culture in the City of Ahram

نویسنده [English]

  • Heydar Amiri
Lecturer in Bushehr Farhangian University
چکیده [English]

Entertainment and games are part of popular culture. Indigenous and local games in Iran have a certain variety because they are often derived from the geographical environment, occupation and livelihood of the people of a region. In Iran, as well as in other parts of the world, people play indigenous and traditional games to maintain a collective spirit and create vitality and happiness. The purpose is introducing Kūs Čāl game as one of the popular cultural heritage of Ahram city, the center of Tangestan city in Bushehr province, which has been done since the distant past and continues to live and dynamic among the people. This research is descriptive-analytical that collects information from library and field sources and interviews with local informants, actors and spectators of this game. According to the results of this article, this game shows the lifestyle, attitude and socio- cultural beliefs in the city of Ahram. It seems that this game was published and spread by the migration of tribes from the Safavid and then Afshari eras who came to this region. The features of this game are simplicity in tools and equipment and no need for special facilities and space, relying on accuracy, vigilance and cheerfulness between actors and spectators.                                                                                                 

کلیدواژه‌ها [English]

  • game
  • kūs Čāl
  • popular culture
  • tangestan
  • ahram city
  • dehran

مراجع

آنی‌زاده. علی (1387). درآمدی بر عناصر سازنده بازی‌های سنتی. فرهنگ مردم ایران. 12. 106-81.
احمدی ریشهری. عبدالحسین (1382). سنگستان. ج 1. شیراز: نوید شیراز.
اشرفی. لیلا (1386). بازی‌های سنتی آذربایجان (شهرستان تکاب و اطراف آن). فرهنگ مردم ایران. 9. 150-141.
افشار سیستانی. ایرج (1369). نگاهی به بوشهر. ج 2. تهران: مؤسسه انتشاراتی و آموزشی نسل دانش.
امیری. حیدر (1394). نظام آبیاری سنتی در اهرم. انسان‌شناسی. 22. 182-164.
بختیاری. محمدرضا (1386). فولکلور و ادبیات عامیانه. ارومیه: ادبیان.
برجاس. اسماعیل (1381). بازی‌های محلی استان بوشهر. بوشهر: شروع.
تنگستانی‌زاده. محمد (1400). اهرم. مصاحبه نویسنده (14 آبان ماه).
جمالی. رحیم (1381). شناسنامه شهرهای استان بوشهر. تهران: قلم آشنا.
حسن‌دوست. محمد (1393). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. ج 1. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
حسن‌عالی. فاطمه (1394). پژوهشی در فرهنگ و آداب و رسوم اهرم تنگستان. بوشهر: خانه ریاضیات بوشهر.
حمیدی. سید جعفر (1372). نهضت ابوسعید گناوه‌ای. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
--------------------- (1395). فرهنگنامه. بوشهر. ج 1. تهران: جامی.
خیراندیش. عبدالرسول (1394). سواحل خلیج فارس. تهران: آباد بوم.
ذوالفقاری. حسن (1392). ریخت‌شناسی چیستان‌های منظوم محلی. دو فصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه. دانشگاه تربیت مدرس تهران. 1(1). 118-93.
------------------ (1394). زبان و ادبیات عامه ایران. تهران: اسمت.
روح‌الامینی. محمود (1382). مبانی انسان‌شناسی. تهران: عطار.
سدیدالسلطنه بندر عباسی. محمد علی خان (1386). سرزمین‌های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان. تصحیح احمد اقتداری. تهران: امیرکبیر.
غفاری. یعقوب (1374). بازی‌های محلی استان کهگیلویه و بویراحمد. تهران: روایت.
غفوری. فرزاد (1393). الگوی توسعه گردشگری بر مبنای توسعه بازی‌های بومی و محلی در کشور. مجله مطالعات مدیریت ورزشی. 24. 174-153.
فقیری. ابوالقاسم (1389). باورهای سرزمین مادری‌ام. شیراز: نوید شیراز.
قایدی. حیدر (1397). سرزمین من. بوشهر: شاخه زرین.
-------------- (1399). تاریخ تنگستان. ج 1. بوشهر: زمزمه‌های روشن.
قزل ایاغ. ثریا (1379). راهنمای بازی‌های ایران. با همکاری شهلا افتخاری. زیر نظر عباس حری. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران.
کاشف. میر محمد (1378). پژوهشی پیرامون بازی‌های بومی و محلی آذربایجان غربی. مجله حرکت. 1(2). 66-53.
کاکس. پرسی زاخاریا (1386). مشروطیت جنوب ایران به گزارش بالیوز بریتانیا در بوشهر 1905-1915م./ 1323-1333 ه.ق. ترجمه و تدوین: حسن زنگنه. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و بنیاد ایران‌شناسی شعبه استان بوشهر.
کرمی چمه. یوسف (1393). بازشناسی چوگان؛ بازی بومی ایران. فرهنگ مردم ایران. 36. 78-55.
مجیدی کرائی. نور محمد (1371). تاریخ و جغرافیای ممسنی. تهران: علمی و فرهنگی.
محمد پادشاه «متخلص به شاد» (1363). فرهنگ جامع فارسی (آنندراج). زیر نظر محمد دبیر سیاقی. ج 5. تهران: کتابفروشی خیام.
معین. محمد (1388). فرهنگ معین. ج 1-3. تهران: امیرکبیر.
مهیار. عباس (1358). بازی‌های محلی اشاره‌ای به بازی‌های توفارفان. هنر و مردم. 17(193). 69-66.
نبوی. سید حسن (1379). راهنمای خلیج فارس. شیراز: نوید شیراز.
هارلوک. الیزابت (1364). بازی. ترجمه وحید روان‌دوست. تهران: یوش.
هاشمی زاده. سید کوچک (1399). فرهنگ واژگان گویش دشتی. ج 1. تهران: نگاه آشنا.
هدایت. صادق (1395). فرهنگ عامیانه مردم ایران. گردآورنده جهانگیر هدایت. تهران: چشمه.
هیوز. فرگاس پیتر (1384). روان‌شناسی بازی: کودکان، بازی و رشد. تهران: رشد.
یاحسینی. سید قاسم (1387). مطالعاتی در باب تنگستان. تهران: گلگشت.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار