TY - JOUR ID - 245081 TI - بررسی سیر تطور نگهبان در معماری ایران از دوران ایلام تا پایان عصر ساسانی از منظر مردم‌شناسی JO - نامه انسان شناسی JA - JASI LA - fa SN - 1735-2096 AU - رایگانی, ابراهیم AU - همتی ازندریانی, اسماعیل AD - پردیس مرکزی دانشگاه نیشابور، گروه باستان شناسی، دکتر ابراهیم رایگانی AD - گروه باستان شناسی دانشگاه همدان Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 17 IS - 31 SP - EP - KW - معماری KW - مردم شناسی KW - نگهبان KW - محافظ KW - درگاه DO - N2 - معماری تجلی­گاهِ نیازهای روحی و جسمی انسان به شمار می­رود. انسان برای حفاظت و حمایت از خویش به خلق بستر معمارانه پرداخته و از این طریق خود را از گزند خطرهای مختلف همانند شرایط جوی نامساعد و حیوانات درنده و ... در امان نگاه داشته و در عین حال بستری مناسب برای رفع نیازهای روزمره خود فراهم کرده است. همچنین در گذر زمان از نمادها برای تجهیز بهتر آن در مقابل هجمه­ های ملموس و ناملموس بیرونی بهره برده است. پژوهش پیش­رو با هدف شناخت تطور نمود نگهبان در بستر معماری ایران از روزگار عیلامی تا پایان عصر ساسانی انجام شده است. پرسش­ های مطرح در این مقاله عبارتند از: سیر تطور نگهبان یا محافظ در بستر معماری ایران چگونه بوده است؟ و چه عناصری برای این منظور به کار گرفته شدند؟ ماهیت این پژوهش، بنیادی و رویکرد آن توصیفی ـ تاریخی است. داده‌ها با روش میدانی و کتابخانه ­ای گردآوری شده است. بر اساس نتایج تحقیق، روند بهره­ گیری از عناصر نگهبان بدون گسست زمانی و در بستر معمارانه­ آن در کانون توجه بوده و از نمودهای تجسمی مانند پیکره و نقش­برجسته به نمودهای کتیبه­ نگاری و جادویی ـ دارویی است. همچنین این عنصر بیانگر تغییر و تفاوت نگهبان بر معماری ایرانی است و هیچ‌گاه از درگاه سازه­ های معماری محل سکونت انسان حذف نگردیده و فقط همگام با باورها و اعتقادات جوامع بشری دچار تغییر شده است UR - https://journal.asi.org.ir/article_245081.html L1 - https://journal.asi.org.ir/article_245081_6a65ea1e868cf19d887a9753285ee6d4.pdf ER -