نشانه - انسان شناسی دیداری جایگاه سریر در نگارگری ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

نگارگری ایران از دیرباز یکی از مستندات تاریخی فرهنگ و تمدن کهن سرزمین ایران بوده و تصاویر آن سرشار از نمادها و نشانه‌های فرهنگی است که از نوع جهان بینی و ارزش‌های دوران خود خبر می‌دهند. از اینرو تحلیل معنایی این نشانه‌های تصویری یکی از راه‌های بازیابی و درک بهتر طرز فکر و سبک زندگی یک سرزمین و همچنین کاربرد و ارزش‌های نشانه‌ای و فرهنگی ابژه‌ها در دوران گذشته آن فرهنگ و همچنین پیگیری روند تغییر نظام‌های اجتماعی و سبک زندگی در یک جامعه می‌باشند. لذا در این پژوهش با توجه به نمونه‌هایی از نگارگری‌های ایرانی به بررسی جایگاه، کارکرد و معنای سریر در ترجمان فرهنگی ایرانی پرداخته تا با درکی بهتر از این نقش مایه تکرار شونده در اکثر آثار نگارگری ایرانی به تحلیل نشانه شناختی ابژه‌ی سریر در فرهنگ کهن ایران بپردازیم. سوال اصلی این است که با توجه به ابعاد و ساز و کار فرهنگی ایران در دوران اسلامی، سریر چه جایگاهی را در نگارگری ایرانی و در ارتباط با مردم در فرهنگ ایرانی به خود اختصاص داده است؟ هدف از این پژوهش کشف معنا‌های آشکار و پنهان و جایگاه یک ابژه در یک فرهنگ و معناسازی آن در ارتباط با مردم با توجه به آثار و مستندات تصویری و متنی و با استفاده از رویکرد نشانه – مردم‌شناسی دیداری است.

کلیدواژه‌ها


-      آستن. آلن; ساونا. جرج (1376). نشانه‌شناسی متن و اجرای تئاتری. ترجمه فرزان سجودی.تهران: انتشارات سمت
-      احمدی. مریم (1394). تحلیل نشانه معناشناختی جایگاه سریر در نگارگری ایرانی دوران اسلامی و ارتباط آن با مبلمان معاصر. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی پژوهش هنر. استادان راهنما: حمیدرضا شعیری و ایمان زکریایی کرمانی.
-      بابک معین. مرتضی (1383). سیر زایشی معنا. مجموعه مقالات هم اندیشی نشانه‌شناسی هنر 1. به کوشش فرزان سجودی. تهران: فرهنگستان هنر
-      بابک معین. مرتضی.(1394). معنا به مثابه‌ی تجربه زیسته گذر از نشانه‌شناسی کلاسیک به نشانه‌شناسی با دورنمای پدیدار شناختی. تهران: انتشارات سخن
-      تی‌هال. ادوارد (1392). بعد پنهان. ترجمه منوچهر طبیبیان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
-      چندلر. دانیل (1387). مبانی نشانه شناسی. ترجمه مهدی پارسا. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سوره‌ی مهر
-      دانسی. مارسل (1387). نشانه‌شناسی رسانه‌ها. ترجمه گودرز میرانی و بهزاد دوران. تهران: نشر چاپار. نشر آینه نما
-      راس.کلی ال; وینترز. ادوارد; کوپر. کلیر (1384). مبانی فلسفی و روانشناختی ادراک فضا. ترجمه آرش ارباب جلفایی. اصفهان: نشر خاک

-      زکریایی کرمانی. ایمان (1391). مطالعه‌ی گفتمانی فرش کرمان از منظر نشانه‌شناسی دیداری. رساله‌ی دکتری پژوهش هنر. استاد راهنما: حمیدرضا شعیری.

-      شعیری. حمید رضا (1392). نشانه معنا شناختی دیداری: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: نشر سخن
-      شعیری. حمید رضا (1394).کارگاه آموزشی نوع‌شناسی تن-نشانه و نشانه- معناشناسی حائل‌های گفتمانی. تهران: موسسه‌ی آموزشی بهاران
-      ضیمران. محمد (1383). درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر. چاپ دوم. تهران: نشر قصه
-      لوتمان. یوری و همکاران (1390). نشانه‌شناسی فرهنگی. ترجمه فرزان سجودی و دیگران . چاپ اول. تهران: نشر علم
-      عبدی. ناهید (1390). درآمدی بر آیکونولوژی: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: نشر سخن
-      کرس.گونتر; ون لیوون. تئو (1395).دستور طراحی بصری خوانش تصاویر. تهران: نشر هنر نو
-      گیرو. پییر (1375).نشانه شناسی. ترجمه محمد نبوی. تهران: نشر آگه
-      Eco. U. (1984). Semiotics and the Philosophy of Language. Bloomington: Indiana University Press
-      Merleau-Ponty. Maurice (1945). Phénoménologie delaPerception.Paris: Gallimard