باور به وجود نیروی فوق‌طبیعی در اشیاء در فرهنگ عامه مردم ایران (فتیشیزم = شیءباوری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد پژوهش هنر، پژوهشگر و مؤلف در دانشنامه فرهنگ مردم ایران (مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی)

چکیده

شیءباوری، به معنای باورداشتن به شیء یا اشیایی است که در باور انسان‌های بدوی دارای نیروی خارق‌العاده بوده‌اند و در رویایی با مشکلات زندگی به آنها پناه می‌برده‌اند. آثار و بقایای شی‌ءباوری میان فرهنگ عوام، از جمله فرهنگ عامه ایران، به‌جا مانده است. در این رویکرد، توجه به منشأ باور به برخی اشیاء و چگونگی عملکرد و اثربخشی آنها در فرهنگ عامه ایران در اولویت قرار دارد. همچنین بررسی اهمیت این اشیاء به عنوان اشیایی با نیروی فوق‌طبیعی در زندگی مردم ایران از دیگر اهداف این پژوهش است؛ اشیایی برخاسته از باورهای جمعی و اعتقادات آیینی ـ مذهبی در فرهنگ عامه که توده مردم جهت رسیدن به نیازها و خواسته‌های معنوی خویش به آنها توسل می‌جویند و آنها را باور دارند.
 

کلیدواژه‌ها