2024-03-29T04:32:17Z
https://journal.asi.org.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5431
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
کبوتربازی، گِرُو و تحلیل مناسبات کبوتربازها
علی
آخرتی
چکیده
رابطه انسان با کبوتر به منظور تأمین نیازهای مختلف انسانی سابقهای بس طولانی دارد. اما آنچه در روزگار کنونی بیشتر به چشم میخورد، استفاده از کبوتر به عنوان ابزار بازی و سرگرمی است. در این نوشتار با بررسی گروه خاصی از کبوتربازهای تهرانی و مراسم و مسابقات سالانه آنها که با عنوان "گرو[1]" و "گروبندی" شناخته میشود، تلاش شده ضمن ثبت مردمنگارانه این اتفاق و روابط شکل گرفته حول آن، تحولات حیات اجتماعی و روابط آنها را در سالهای اخیر ثبت و تحلیل کنیم؛ تحولاتی که در اثر ورود و اهمیت یافتن شماری از عوامل در مناسبات و شرایط فعالیت آنها پدید آمده است. در جریان این تحولات با رشد تعداد کبوتری که هر کبوترباز نگهداری میکند و به پرواز درمیآورد و با افزایش هزینه این کار، سرمایههایِ نمادینِ اعتباربخش در میان جمع با سرمایههایی از جهان سرمایههای اقتصادی جایگزین شده و از آن پس این سرمایههای جدید تعیینکننده جایگاه افراد در مناسبات و روابط آنها خواهد بود.
واژههای کلیدی:کبوتر
کبوتربازی
عشقباز
گرو
مناسک
سرمایه نمادین و سرمایه اقتصادی
2013
02
19
15
42
https://journal.asi.org.ir/article_34068_66931dd58950082654cfab46c602dd6a.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
نقش مراکز شهری در پویایی مناسبات اقتصادی عصر صفوی (مطالعات موردی: اصفهان ، بندرعباس ، فرح آباد ساری)
عابد
تقوی
حسن
هاشمی زرج آبادی
چکیده
یکی از مهمترین کارکردهای پدیده اجتماعی شهر، مناسبات اقتصادی وابسته به جامعه شهری است. در تاریخ شهرنشینی ایران در دوران اسلامی، این مسئله در کنار نظام تولید، توزیع و مبادله بین جامعه شهری و روستایی نقش بسزایی در پویایی حیات اقتصادی ـ اجتماعی شهرهای ایران در قرون میانی و متأخر اسلامی ایفا کرده است.
پژوهش حاضر بر اساس روش تحلیل تاریخی و بهرهگیری از منابع تاریخی و مطالعات اجتماعی و اقتصادی شهر، با هدف تبیین ساختار اقتصادی شهرهای ایران در عصر صفوی نگاشته شده است. به این منظور شهرهای فرح آباد ساری در شمال، اصفهان در مناطق مرکزی و شهر بندری بندرعباس در جنوب ایران مورد مطالعه قرار گرفتهاند. معیار گزینش این شهرها ماهیت عملکردی آنها - شامل عملکردهای تولیدی، صنعتی و صادرکننده - بوده است.
نتایج این تحقیق نشان میدهد شهرهای ایران عصر صفوی در دو قالب شهرهای توسعهیافته و احداثی با پراکندگی مکانی از پیش طراحی شده در مسیر تجاری ابریشم در عصر سلطنت شاه عباس اول (1038-996ق) در سه بخش شمالی، مرکزی و جنوبی ایران، به تولید، توزیع و صادرات کالا اشتغال داشتند. تحلیل مناسبات اقتصادی شهرهای عصر صفوی نشان میدهد اشکال ارائه شده در نظام مبادله بر جنبههای انحصارطلبی تام شاه و بهرهکشی مالکانه، وابستگی شدید اقتصاد شهری به اقتصاد کشاورزی در روستاها و در نهایت شکلگیری نظام واسطهگری و خرده کالایی در شهرها تمرکز داشته است.
واژههای کلیدی: پویایی مناسبات اقتصادی
مراکز شهری
عصر صفوی
تجارت ابریشم
2013
02
19
43
62
https://journal.asi.org.ir/article_34069_cbda8e31cf78ca69f05c7094cef5d65e.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
جایگاه داستانهای ایرانی در کتابهای فارسی مقطع ابتدایی و تأثیر آن بر شکلگیری هویت دانشآموزان ایران
محسن
حسنپور
دراین تحقیق سعی شده است تا تعاریف شعر، انواع آن، نثرروایی و انواع آن و نثر غیرروایی مورد بررسی قرار گیرد. از میان انواع نثرها، نثرروایی(داستان) برای حفظ فرهنگ ملی و زبان رسمی آموزشی(فارسی دری) نقشی ویژه و مهم به عهده دارد. مسالهی اصلی تحقیقِ پیش روی، آن است که آیا افسانهها و داستانهای ایرانی توانستهاند در شکلگیری هویت ملی و فرهنگی دانشآموزان تاثیرگذار باشند؟ در این راستا با بررسی و مطالعهی کتابهای فارسی چاپ شده از سال 1385 تاکنون سعی شده تا پاسخی مناسب برای آن ارایه گردد.
داستانها به انواع قصه، داستان کوتاه، رمان و غیره دستهبندی میشوند. در این مقاله سعی شده تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق جمعآوری اطلاعات با استفاده از روش اسنادی به معرفی انواع نثر روایی و جایگاه آن در کتابهای فارسی پایههای ابتدایی پرداخته شود. جامعهی آماری این بررسی کلیهی آثار چاپ شده از سال 1385 تاکنون هستند. در این مقاله فرض بر این است که کتابهای درسی یکی از گونههای ادبیات کودکان و نوجوانان به شمار میآیند؛ لذا مبحث ادبیات کودکان و نوجوانان به طور مختصر مورد بررسی قرار گرفته است .نثر روایی (داستان) در کتابهای فارسی به شکلی قوی حضور دارند. نتایج این بررسی معلوم ساخت افسانهها و داستانهای ایرانی علاوه بر آموزش زبان رسمی، موارد اخلاقی، مذهبی، اجتماعی، سخنان بزرگان علم و ادب و غیره درشکلگیری هویت ایرانی– اسلامی تاثیرگذار هستند.
واژههای کلیدی:شعر
داستان
افسانه
کتابهای درسی
کتاب فارسی
هویت
2013
02
19
63
86
https://journal.asi.org.ir/article_34070_a224a5a88685d0f9cfe1e5ac84128394.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
باور به وجود نیروی فوقطبیعی در اشیاء در فرهنگ عامه مردم ایران (فتیشیزم = شیءباوری)
عارفه
صابری افتخاری
شیءباوری، به معنای باورداشتن به شیء یا اشیایی است که در باور انسانهای بدوی دارای نیروی خارقالعاده بودهاند و در رویایی با مشکلات زندگی به آنها پناه میبردهاند. آثار و بقایای شیءباوری میان فرهنگ عوام، از جمله فرهنگ عامه ایران، بهجا مانده است. در این رویکرد، توجه به منشأ باور به برخی اشیاء و چگونگی عملکرد و اثربخشی آنها در فرهنگ عامه ایران در اولویت قرار دارد. همچنین بررسی اهمیت این اشیاء به عنوان اشیایی با نیروی فوقطبیعی در زندگی مردم ایران از دیگر اهداف این پژوهش است؛ اشیایی برخاسته از باورهای جمعی و اعتقادات آیینی ـ مذهبی در فرهنگ عامه که توده مردم جهت رسیدن به نیازها و خواستههای معنوی خویش به آنها توسل میجویند و آنها را باور دارند.
واژههای کلیدی: شیءباوری
نیروی فوق طبیعی اشیا
فتیشیسم
فرهنگ عامه مردم ایران
فولکلور
2013
02
19
87
113
https://journal.asi.org.ir/article_34071_1286746219588ddeab8b412999e78157.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
عروج کیخسرو در روایات شفاهی مردم ایران
فرزانه
گشتاسب
چکیده
در اساطیر ایرانی، کیخسرو شاهی فرهمند از خاندان کیانی و نماد انسان کامل است. یکی از ویژگیهای مهم کیخسرو در اساطیر ایرانی، عروج وی به آسمان و جاودانگی اوست. در اوستا از عروج کیخسرو و جاودانگیاش یاد نشده، اما از سلطنتِ درخشان و زندگانی بلند او سخن رفته است. در نوشتههای فارسی میانه مطالب بیشتری درباره جاودانگی کیخسرو یافت میشود. موضوع این مقاله بررسی اعتقاد به عروجِ کیخسرو در روایاتِ شفاهیِ مردم ایران است. کیخسرو در باور مردم ایران تنها شخصیتی اسطورهای نیست، بلکه شاهی زنده و بخشی از زندگی واقعی آنهاست. مکانی که کیخسرو از آنجا به آسمان رفت، مکانی مقدس در نقاط مختلف ایران است و زرتشتیان هر سال در روز ششم فروردین خاطره عروج او را جشن میگیرند و برای بازگشت او دعا میکنند.
واژههای کلیدی: اساطیر ایرانی
شازند
شاه زنده
جاودانگی
2013
02
19
114
131
https://journal.asi.org.ir/article_34072_7e523d33011e76c042576c218d92b37d.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
مردمنگاری معناشناختی از الگوی فرهنگی «آبرو» معانی، مصادیق و کارکردها
بیوک
محمدی
شناخت فرهنگ و عناصر فرهنگی از عومل مهم شناخت رفتارها، ذهنیتها و روابط اجتماعی افراد است. هدف مقاله پیش رو، درک معانی گوناگون یک مفهوم فرهنگی مهم در ایران، «آبرو»، است. این مفهوم به دلیل کاربرد زیاد به کلیشه تبدیل شده و کمتر کسی از معنای دقیق آن آگاه است. با این حال، تأثیر آن در شکلدهی رفتارها و روابط اجتماعی افراد در ایران فراوان است؛ از اینرو، تحقیق درباره آن ضروری به نظر میرسد. در این مقاله معانی مختلف آبرو با استناد به اظهارات مردم و بعضی رفتارها و روابط آنها که با مراجعه به این مفهوم توجیه میشود، ارائه شده است. برای این کار از روش تحقیق کیفی، به طور عام، و از مردمنگاری معناشناختی، به طور خاص، استفاده شده است. معانی مختلف مفهوم آبرو با مراجعه به کارکرد آن در مصادیق رفتاری، ملاحظه و سازماندهی شده است. در نهایت، سه مقوله اصلی این مفهوم با عناوین زیر به دست آمدهاند:
الف: مقوله «حفظ آبرو» به معنای رعایت هنجارهای اجتماعی و همگامی با عرف جامعه.
ب: مقوله «کسب آبرو» به معنای کسب اعتبار و حیثیت اجتماعی و گرفتن تأیید و تصویب اجتماعی.
ج: مقوله «آبرومندی» به معنای داشتن اصول اعتقادی محکم و پایبندی به اخلاقیات قوی در زندگی.
این مقولات با ارائه مصادیق برگرفته از اظهارات مصاحبهشوندگان (اطلاعدهندگان) به نمایش گذاشته شدهاند و هر کدام از معانی با مراجعه به چارچوبهای نظری در جامعهشناسی، مورد بحث قرار گرفتهاند. در بخش پایانی، در تجزیه و تحلیل یافتهها، به سایر استنباطهای نظری، فرهنگی و اجتماعیِ مفهوم آبرو در ایران پرداخته شده است.
واژههای کلیدی: آبرو
هنجارهای اجتماعی
الگوی فرهنگی
فرهنگ و توسعه
2013
02
19
132
162
https://journal.asi.org.ir/article_34073_77f1b5a82ec34e4b5ae974b80b8a6edd.pdf
نامه انسان شناسی
انسان شناسی
1735-2096
1735-2096
1391
10
17
آیکونوگرافی نماد عقاب و مار در آثار جیرفت (هزاره سوم قبل از میلاد)
مهران
ملک
بهار
مختاریان
برای درک معنایی تصاویر کهن، نیاز به شناخت مؤلفههای نمادینی است که زمانی چون زبان کلامی، معنایی مشخص در فرهنگهای کهن داشتند و به نوعی بازنمایی باورهای اسطورهای بودند. در این باره، آیکونولوژی[1] میکوشد با ارائه روشی علمی در تفسیر تصاویر، معنای این مؤلفهها را روشن کند و بر اساس تحلیل و ردهبندی آیکونوگرافیک آنها، به ارزشهای نمادین فرهنگی دست یابد. مؤلفههای نمادین در نظام نمادین زبانی، خود را به شکل کلامی، تصویری و یا رفتاری باز مینمایند و هرچند آیکونولوژی پژوهشی درباره محتوای تصاویر است، اساساً در پی ارتباط این مؤلفهها در نظام گستردهتر نمادین فرهنگی است.
این تحقیق بر آن است تا با روش آیکونولوژی به درک معنایی نقش نمادین عقاب و مار در دستساختههای سنگ کلریتی جیرفت (هزاره سوم ق.م) بپردازد. در این باره، پیش از هر چیز نیاز به درک بافت فرهنگی این دوران و شیوههای بازنمود باورهای مربوط به آن است. به همین منظور از طریق آیکونوگرافی[2] به باور مسلط ایزدبانوی بزرگ در این دوران و تأثیر و تأثر چنین باوری در نقشمایههای تصویری، بویژه نقش عقاب/ پرنده و مار، خواهیم پرداخت.
واژههای کلیدی: آیکونوگرافی
آیکونولوژی
اسطوره
جادو
ایزدبانو
پرنده ـ مار
2013
02
19
163
195
https://journal.asi.org.ir/article_34074_b513b93814fe10be05baf354cdb958e3.pdf